قوانین نمای ساختمان

مقدمه

قوانین در همه جا وجود دارد و حتی در هنگام ساخت محلی برای زندگی افراد. قانون زندگی در یک خانه شخصی یا ویلایی، کاملاً با قوانین زندگی در آپارتمان متفاوت است. صاحبان خانه‌های شخصی و ویلایی برای هرگونه تغییر در ساختمان خود، نیازمند به اجماع نظر با هیچ کس نبوده و تنها باید به قوانین شهرداری و شهرنشینی توجه کنند. در صورتی که تغییرات منافاتی با قوانین نمای ساختمان و دیگر قوانین موجود نداشته باشد، می‌توانند آن تغییرات را اعمال کنند.

فهرست عناوین

مقدمه
قسمت های مختلف یک ساختمان
حریم خصوصی در ساختمان
مشاعات در ساختمان
بخش های مشترک ساختمان
قوانین نمای ساختمان
قوانین نمای ساختمان از نظر شهرداری
مصالح در قوانین نمای ساختمان
ملحقات در قوانین نمای ساختمان
قوانین نمای ساختمان در بخش بام بنا
قوانین نمای ساختمان در رابطه با پیش آمدگی و بازشوها
قوانین بازسازی نمای ساختمان های قدیمی

اما در زندگی آپارتمانی علاوه بر قوانین شهرداری و شهرنشینی، قوانین خاص دیگری نیز وجود دارد. تمامی ساکنان یک ساختمان آپارتمانی، قادر به تصمیم‌گیری مستقل برای مشاعات ساختمان نیستند و نمی‌توانند با توجه به نیازهای شخصی و سلیقه خود، تغییری در این مشاعات ایجاد کنند. بنابراین برای ایجاد کمترین تغییرات در قسمت‌های مشترک، تمامی افراد ساکن در ساختمان باید به یک نظر واحد برسند و مخالفتی از جانب هیچ یک از ساکنین وجود نداشته باشد. در واقع این نظرسنجی و موافقت تمامی ساکنین برای تغییر در قسمت مشاعات ساختمان، نه تنها از مشکلات و اختلافات بعدی جلوگیری می‌کند، بلکه یک قانون مدنی بوده و به صورت مصوب در جریان است.

همین عوامل موجب شده تا در این مقاله به طور جامع و کامل به تشریح قوانین تغییر و ساخت نمای ساختمان پرداخته شود. این اطلاعات به افراد کمک می‌کند تا بدون مشکل و درگیری با سایر همسایه‌ها و کاملاً بر اساس قوانین نمای ساختمان، تغییرات خود را انجام دهند.

قوانین نمای ساختمان — قسمت‌های مختلف یک ساختمان

قسمت‌های مختلف یک ساختمان

قبل از بیان قوانین، بهتر است برای درک درست‌تر این موضوع، قسمت‌های مختلف یک ساختمان معرفی شوند. به طور کلی یک ساختمان شامل بخش اختصاصی (خصوصی)، مشاعات ساختمان و بخش‌های مشترک می‌شود. با اطلاع از این امر که کدام قسمت از ساختمان جزو مشاعات، کدوم بخش خصوصی است، می‌توان حد و مرزهای خانه و یا محل کار را شناسایی کرده و بر اساس قوانین آپارتمان‌نشینی رفتار کرد.

1. حریم خصوصی در ساختمان

برای بخش خصوصی تعریف ساده‌ای وجود دارد، آنچه که در سند مالکیت هر واحد ساختمانی، به طور دقیق و شفاف ذکر شده است و به نام خریدار ثبت می‌شود، بخش خصوصی به حساب می‌آید. افراد مالک می‌توانند به دلخواه خود هرگونه تغییری را در بخش خصوصی ایجاد کنند. البته اعمال این تغییرات نیز از قوانین خاصی پیروی می‌کنند، به طور مثال هرگونه آلودگی صوتی و یا دخل و تصرف در مشاعات و یا بخش‌های مشترک ساختمان، نباید صورت گیرد.

2. مشاعات در ساختمان

قبل از هرچیزی باید یادآور شد که تمامی ساکنین یک ساختمان، در قسمت مشاعات سهیم هستند و میزان سهم برای هیچ یک مشخص و محدود نشده است. البته سهیم بودن در قسمت مشاعات مانند لابی ساختمان به این معنی نیست که افراد می‌توانند به دلخواه خود تغییری ایجاد کرده و یا بخشی از آن را به نفع خود، تصرف کنند. به طور مثال حتی ساکنین نمی‌توانند بدون رضایت دیگران، جاکفشی خود را در راه‌پله که جزو مشاعات است، بگذارند.

با دانستن مرزهای مشاعات یک ساختمان و قوانین حاکم بر آن، از هرگونه سوءتفاهم احتمالی بین ساکنین ساختمان جلوگیری شده و در صورت تجاوز هر یک از ساکنین به قسمت مشاعات و ایجاد تغییر می‌توان با ارائه دلایل قانونی، از بروز مشکلات جلوگیری کرد. یکی از قسمت‌های مهم در بین مشاعات، قسمت نما بوده که قوانین نمای ساختمان نیز در شهرداری و حوزه شهرسازی عنوان شده است و در صورت هرگونه تغییر در این بخش باید این قوانین به طور کامل رعایت شوند.

3. بخش‌های مشترک ساختمان

از دیگر بخش‌ها در ساختمان‌های آپارتمانی، بخش هایی مشترک است. بخش‌های مشترک به قسمت‌هایی گفته می‌شود که بین دو یا چند واحد ساختمانی مشترک خواهد بود. به طور مثال گاهی یک انباری اضافی وجود دارد که بین دو واحد آپارتمانی مشترک است. معمولاً ایجاد هرگونه تغییر در بخش‌های مشترک یک ساختمان، باید با توافق نظر صاحبان سهم باشد. البته باید به این نکته نیز توجه داشت که بخش مشترک نباید جزوی از مشاعات ساختمان باشد، در این صورت می‌توان به طور دلخواه و با اتفاق نظر دو طرف، تغییرات لازم صورت گیرد.

نمای ساختمان در واقع همان منظره خارجی بوده که از بیرون قابل مشاهده است. در زمان ساخت یک ساختمان، طراحی نما یکی از مواردی است که بسیار مورد استقبال و توجه معماران قرار می‌گیرد. نمای ساختمان در واقع نشان‌دهنده سلیقه، باور و سنت‌های مردم و افراد ساکن در آن خواهد بود. برای طراحی نما باید به مواردی نظیر شرایط آب و هوایی، باد، زلزله، طوفان، سیل، میزان آلاینده‌های موجود در هوا، میزان تغییرات دمایی و سرما و گرما توجه کافی داشت.

همچنین در ساخت نما از مصالح مختلفی مانند سنگ استفاده می‌شود. یکی از بهترین انواع نما برای ساختمان‌ها، نمای سنگی بوده که طول عمر و دوام بسیار بالایی دارد. از سنگ‌های قابل استفاده در نما، سنگ تراورتن است که دارای چسبندگی و رنگ بسیار زیبایی بوده و می‌توان متناسب با شرایط اقلیمی موجود از آن بهره‌مند شد.

نماهای آجری، استحکام بسیار بالایی داشته اما از مشکلات عمده در اینگونه از نماها، شوره زدن آجرها خواهد بود. همچنین نماهای آجری یک عایق بسیار مناسب برای حرارت و برودت به حساب می‌آیند. از دیگر مصالحی که در قوانین نمای ساختمان، استفاده از آن مجاز است، سرامیک خواهد بود. نمای سرامیکی در مقابل نمای سنگی، قیمت کمتری داشته و زیبایی بسیاری نیز دارد. این نوع از نماها، عایق سرما و گرما نیستند که جزو مشکلات اصلی آن‌ها به حساب می‌آید. نماهای سیمانی برای پوشش دیواره‌های ساختمان استفاده می‌شود و در برابر دیگر مصالح گفته شده، قیمت کمتری دارد. همچنین سیمان در مقابل شرایط جوی نامناسب و تغییرات آب و هوایی دارای مقاومت بسیار بالایی است.

قوانین نمای ساختمان از نظر شهرداری

در ادامه تمامی قوانین نمای ساختمان بر اساس نظر شهرداری عنوان می‌شود؛

1. مصالح در قوانین نمای ساختمان

الزامات قانونی (احکام سلبی):
به هیچ عنوان نباید از شیشه در تمامی نمای ساختمان استفاده کرد. در واقع نمای تمام شیشه‌ای و تمام فلزی ممنوع است.
استفاده از رنگ‌های نامتعارف و ناهمگون در نمای ساختمان‌ها ممنوعیت دارد.
در نمای ساختمان باید حداکثر 4 نوع مصالح ساختمانی استفاده شود و به کارگیری مصالح متعدد در نما، ممنوع خواهد بود.
در طراحی نما و احداث ساختمان نباید از فرم‌های نامتعارف مانند مجسمه استفاده کرد.
باید از به کارگیری مصالح برنده و یا شکننده در طبقات اول و همکف جلوگیری شود تا موجب آسیب به افراد نشود.
اقدامات قانونی (احکام ایجابی):
باید از انواع مصالح با دوام و مقاوم در برابر فرسایش و آلوده شدن استفاده کرد تا نمای ساختمان همیشه زیبا و خاص باقی بماند.
از دیگر قوانین نمای ساختمان در بخش مصالح، باید به ضرورت هماهنگی رنگ‌ها و همچنین تناسب رنگ با ساختمان‌های مجاور اشاره کرد.
تمامی درزهای انقطاع بین دو ساختمان باید توسط مصالح مناسب نما، پر شوند.
توصیه‌ها:
جلوگیری از به کارگیری رنگ‌های متعدد در نمای ساختمان
استفاده از مصالح قابل شستشو، برای حفظ زیبایی نما
توصیه می‌شود که از مصالحی مانند آجر، سیمان، سنگ و ترکیبی از آن‌ها در نما به کار گرفته شود.
از مصالح مقاوم و بوم‌آور استفاده شود.
توصیه می‌شود برای طراحی نما از معماری ایرانی و اسلامی استفاده شود.
طرح و فرم نما باید با ساختمان‌های مجاور همخوانی داشته باشد.
تبصره 1: نمای تمام شیشه‌ای یعنی بیش از 11درصد از کل نما، از شیشه تشکیل شده باشد.
تبصره 2: در صورت ارائه دلایل معتبر از سوی مهندسین طراحی نما، مبنی بر عدم رعایت قوانین نمای ساختمان، مطابق با نظر معاونت شهرسازی و معماری، باید طرح نما بررسی و تعیین تکلیف شود.

2. ملحقات در قوانین نمای ساختمان

الزامات قانونی (احکام سلبی):
پرهیز از طراحی و اجرای هرگونه تجهیزات تأسیساتی در نمای اصلی، جانبی و جداره‌های شهری
بر روی نمای ساختمان‌ها نباید نوشته‌ای درج شود مگر آنکه در نقشه نما تصویب شده باشد.
عدم استفاده از نمادها و علائم رواج‌دهنده تفکرات ضد دینی و ضد فرهنگی در نمای ساختمان
اقدامات قانونی (احکام ایجابی):
محل تابلو تأسیسات در طراحی نمای ساختمان ضرورت دارد.
در طراحی، اجرا و نصب کلیه عناصر مربوط به تأسیسات ساختمانی شامل عناصر مکانیکی، الکتریکی و غیره در مکان‌های قابل دید، ضرورت وجود دارد.
توصیه‌ها:
استفاده از نمای سبز در بالکن‌ها و مجاورت پنجره‌ها به شرط رعایت اصول ایمنی و بهداشتی، برای تأمین زیبایی بصری در معابر
شکل تابلوها در نمای کلیه ساختمان‌ها و با تابلوهای واحدهای همجوار باید هماهنگی وجود داشته باشد.
تبصره 1: ملحقات که شامل کولر، کانال‌های کولر، ناودان‌ها، سیم‌ها، کابل‌های برق، کابل‌های تلفن، دودکش بخاری، لوله‌های تأسیساتی و غیره خواهد شد.
تبصره 2: مشخصات تابلوها شامل مواردی نظیر نسبت طول، عرض، ارتفاع، هماهنگی آن با دهانه واحد تجاری یا اداری، رنگ، جنس، تکنولوژی ساخت می‌شود.
تبصره 3: برای پوشاندن تأسیسات و تجهیزات، در صورتی که امکان انتقال عناصر تأسیساتی و تجهیزاتی به مکانی غیرقابل رویت وجود نداشته باشد، باید از پوشش‌های هماهنگ با طراحی و قوانین نمای ساختمان استفاده شود.

3. قوانین نمای ساختمان در بخش بام بنا

برای بام باید آبچکان طراحی شود.
طراحی و شکل بام باید با شرایط آب و هوایی هماهنگی داشته باشد.
تأسیسات بام مانند دودکش، نباید از معابر اصلی قابل مشاهده باشد.
خط پیشانی بام ساختمان باید با ساختمان‌های مجاور هماهنگی داشته باشد.
با رعایت نکات اجرایی می‌توان از پوشش‌های گیاهی در سطح بام استفاده شود.

4. قوانین نمای ساختمان در رابطه با پیش‌آمدگی و بازشوها

ورودی پیاده‌رو و ماشین باید در حدود 5/1 متر، عقب‌نشینی داشته باشد.
استفاده از بازشوها با اشکال هندسی نامتعارف در نمای ساختمان ممنوعیت دارد.
از هرگونه پیش‌آمدگی فضای ورودی در معبر عمومی باید خودداری شود.
برای جلوگیری از ایجاد لکه بر روی نما باید از طراحی‌هایی نظیر قرنیز برای کف پنجره‌ها استفاده شود.
بهتر است برای خشک کردن لباس‌ها محلی در خارج‌ از محدوده دید طراحی شود.
بهتر است ابعاد بازشوها با یکدیگر هماهنگ باشند و همچنین به نوع طراحی بازشوهای مجاور نیز توجه گردد.
از اختلاف سطح در قسمت پایینی نما باید کاملاً جلوگیری شود.
لبه پنجره‌ها، قرنیزها، قاب‌سازی‌های مجاور و دیگر پیش‌آمدگی عناصر نباید از فضای معابر عمومی بیشتر از 10 سانتی‌متر جلوتر بیاید.

قوانین بازسازی نمای ساختمان‌های قدیمی

مطمئناً نمای ساختمان‌های قدیمی، پوشیده از آلاینده‌های شهری موجب کاهش کیفیت و زیبایی نمای شهری می‌شود. در مرور زمان حتی با وجود اسکلت سالم ساختمان، باید تغییراتی در نما به وجود آید. در قوانین نمای ساختمان، برای بازسازی نمای ساختمان‌های قدیمی، قوانین مشخصی وجود دارد و در مرحله اول باید از شهرداری مجوزهای لازم اخذ گردد. مالکین این ساختمان‌ها نمی‌توانند به طور مستقل و بدون در جریان قرار دادن سازمان شهرسازی، اقدام به بازسازی نمای ساختمان کنند.