طرح هایی با مشارکت ساکنین کوچه و خیابان

یکی از ملاک‌هایی که افراد در زمانی که در جستجوی خانه هستند، به آن اهمیت می‌دهند، همسایگان و نظم و نظام محله است. همه افراد خواهان همسایه های خوب هستند و خود نیز می‌خواهند همسایه خوبی برای دیگران باشند. یکی از راه‌های رسیدن به این هدف، آشنایی بیشتر با محله و همسایه‌ها است. از طریق ارتباط با افرادی که در اطراف خانه شما زندگی می‌کنند و مشارکت ساکنین محله، می‌توان منطقه زندگی را به طور قابل توجهی تقویت کرده و طرح‌های بسیاری را برای پیشرفت محله به اجرا درآورد.

یکی از موسسات آمریکایی در پرتلند که در زمینه طراحی شهری فعالیت می‌کند، پژوهشی در رابطه با مشارکت جامعه در ایجاد محله‌ای بهتر انجام داده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اگرچه ساختارهای شهری، در مغایرت با مشارکت مردمی ایجاد شده‌اند، اما افراد جامعه در ایجاد یک محله و پیشرفت آن، کمک زیادی کرده و تأثیرات مثبت فعالیت‌های آن‌ها در این زمینه به ساکنین محل بازگردانده می‌شود. البته مشارکت ساکنین محله به معنی شرکت آن‌ها در جلسات و حضور در جمع ها و دورهمی های شهری نیست.

همچنین نیازی به فعالیت‌های عجیب و غریب و غیرممکن نخواهد بود. تمامی موضوعاتی که موجب می‌شود تا همسایه‌ها با یکدیگر مشورت کرده و همبستگی میان آن‌ها را افزایش دهد، می‌تواند ایده خوبی برای اجرا باشد. همین امر نیاز به ایجاد روابط با همسایگان و مشارکت‌های محلی را نشان می‌دهد.

فهرست

• شورای شهر چیست؟
• انجمن شورایاری چیست؟
• نحوه ارائه دادخواست به دفاتر شورای شهر، برای راه اندازی انجمن شورایاری
• هدف اصلی برنامه بهبود سطح کیفی محله چیست؟
• چگونه اهالی یک محله می توانند با مشارکت همدیگر در پیشرفت محله تاثیر بگذارند؟
• مسجد محله، محل تصمیم گیری و اقدامات در جهت پیشرفت
• انواع مختلف طرح های اصلاحات و اقدامات عمرانی برای بهبود سطح کیفی محله
• طرح اجرا و اصلاح آب و فاضلاب
• کف سازی (آسفالت – سنگ – جدول – موانع سرعت … )
• درخت کاری با مشارکت ساکنین محله
• زیبا سازی (رنگ کاری یک دست – تابلو های یک دست – نمای یک دست)
• زیرساخت های ارتباطی پرسرعت (فیبر نوری – …)
• ایجاد امنیت در محله با مشارکت ساکنین
• با مشارکت چه کسانی طرح‌های بهبود سطح کیفی محله اجرا می‌شود؟

شورای شهر چیست؟

شورای شهر در واقع یکی از شوراهای پیش‌بینی شده در قانون، وظایف و انتخابات شورای اسلامی کشور بوده که اعضای آن توسط انتخابات عمومی مردم انتخاب می‌شوند. مطابق با قانون اساسی ایران، شورای شهر یکی از ارکان نظام است که با تمامی امکانات و اختیارات خود، در کنار شهرداری‌ها فعالیت می‌کنند. تأکید قانون بر روی وجود شورای شهر است.

در صورت عدم وجود شورای شهر، وزارت کشور قائم مقام و مسئولیت‌دار وظایف خواهد بود. برای نامزد شدن در انتخابات شورای شهرها تا 20 هزار نفر جمعیت، افراد باید دارای حداقل مدرک تحصیلی فوق دیپلم بوده و شهرهای بالای 20 هزار نفر جمعیت، حداقل مدرک تحصیلی لیسانس و یا معادل آن الزامی است. همچنین حداقل سن نامزد شدن در این انتخابات، 25 سال می باشد. تعداد اعضای شورای شهر نیز بر اساس جمعیت شهرها مشخص می‌شود.

انجمن شورایاری چیست؟

در ادامه مبحث مشارکت ساکنین محله، برای پیشرفت محل باید به انجمن شورایاری اشاره نمود. در کشور ما، این انجمن‌ها در سال 1379 وارد عرصه مدیریت شهری شدند. اولین دستور کار شورایاری بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی شهر تهران، در آبان سال 1378 ارائه شد. به همین ترتیب، بنیان فعالیت‌های شورایاری از همان شروع کار، بر اساس قوانین و چارچوب‌های حقوقی تدوین شده، شکل گرفته و ادامه یافت.

به طور کلی، شورایاری یک نهاد مردمی و محلی بوده که با هدف برقراری ارتباط سازمان‌یافته از طریق نمایندگان و استفاده از قدرت مردم در جهت بهبود کیفیت زندگی شهری، تشکیل شده است. در کلان‌شهرهای ایران مانند تهران، همکاری‌ و تعاملات بسیار خوبی از طرف سایر نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط با اقدامات شورایاری انجام شده و از اولویت‌ها و نیازهای محلی حمایت شده است.

نحوه ارائه دادخواست به دفاتر شورای شهر، برای راه اندازی انجمن شورایاری

شورای شهر یک ساختار هرم‌گونه داشته و از سطح محله به منطقه و سپس به شورای استان و در نهایت شورای عالی استان می‌رسد. شورای شهر برای انجام درست و بهتر وظایف خود، به سازوکارهای خردتر و ابعاد کوچکتر نیاز دارد. این سازوکارها در قانون به عنوان شورایاری معرفی می‌شوند. در تهران از همان ابتدا، مصوب شد که شورای شهر برای پیش برد اهداف خود، باید انجمن‌های محل و شورایاری را در محلات مختلف تأسیس کند. شورایاران نیز نمایندگان ساکنین محله بوده و رابط میان آن‌ها و مسئولان بالادست هستند.

 این اعضا با رأی مستقیم و مشارکت ساکنین محله، برای یک دوره چهارساله انتخاب خواهند شد. در اساسنامه شورایاری شهر تهران، تعداد اعضای انجمن، شامل 7 عضو اصلی و 4 عضو علی‌البدل است. دبیر اصلی شورایاری نیز نماینده اصلی و رابط میان ستاد، شورای شهر، شهرداری و دیگر سازمان‌ها خواهد بود. مطابق قانون تمامی محلات کشور می‌توانند دادخواست تأسیس شورایاری برای محله خود بدهند؛ ولی در دیگر شهرهای ایران، همچنان اجرایی کردن این طرح با مشکلات خاص خود روبه‌رو است.

هدف اصلی برنامه بهبود سطح کیفی محله چیست؟

برای زیباسازی و پیشرفت محله، اقدامات بسیاری قابل انجام است و بنابر شخصیت محله، طرح‌های متفاوتی انتخاب می‌شود. همچنین قبل از انتخاب این طرح‌ها، باید هدف از این پیشرفت و زیباسازی مورد بررسی قرار گیرد. در ادامه چند نمونه از مهم‌ترین اهداف برای پیشرفت و زیباسازی محله عنوان خواهد شد.

• پیشرفت محله و زیباسازی آن موجب ایجاد مالکیت محلی و غرور در ساکنین آن می‌شود.
• با زیباسازی محله و اجرای طرح‌های مناسب برای پیشرفت آن، کیفیت زندگی ساکنین محله ارتقا می‌بخشد.
• با انجام طرح‌هایی برای بهبود سطح کیفی محله با مشارکت ساکنین محله، جذب افراد و ساکنین جدید افزایش می‌یابد.
• جذب کسب و کارهای جدید، یکی دیگر از مزایا و اهداف زیباسازی محله و بهبود سطح کیفی آن است.
• با انجام اقدامات لازم جهت بهبود و پیشرفت محله، سرگرمی‌های بیشتری برای ساکنین به وجود آمده و در نتیجه فرهنگ‌سازی‌های مفیدی نیز در بین آن‌ها ایجاد می‌شود.
• بهبود سطح کیفی محله و انجام طرح‌های زیباسازی، موجب سلامت محله شده و برقراری ارتباط بین ساکنین را نیز افزایش می‌دهد.
• فعالیت جوانان در محله، با مشارکت دیگر ساکنین در جهت زیباسازی محله و پیشرفت آن، بسیار بیشتر می‌شود.
• انجام چنین اقداماتی موجب استحکام روابط میان ساکنین محله خواهد شد.
• در نتیجه این اقدامات، ارزش ملک و مستغلات در آن منطقه افزایش می یابد که به نفع تمامی افراد محله می باشد.

چگونه اهالی یک محله می توانند با مشارکت همدیگر در پیشرفت محله تاثیر بگذارند؟

برای تبدیل شدن محله به یک مکان بهتر برای زندگی، راه‌حل‌های زیادی وجود دارد. پیشرفت محله موجب می‌شود تا زندگی در آن منطقه لذت‌بخش‌تر شده و همچنین ارزش ملک در آن محله نیز افزایش یابد. بهبود شرایط یک محله نیازمند اقدامات پیچیده‌ای نبوده و تنها با انجام وظایف شهروندی و نگهداری درست خانه، می‌توان بخش بزرگی از این راه را پیمود. با مشارکت ساکنین محله در کارهای گروهی، نتایج بهتری در این زمینه حاصل خواهد شد و در نهایت جامعه و محله بهتر و دلنشین‌تری به وجود می‌آید. در ادامه انواع طرح‌هایی که در جهت پیشرفت محله می‌توان اجرا نمود بیان می‌شوند.

1. مسجد محله، محل تصمیم گیری و اقدامات در جهت پیشرفت با مشارکت ساکنین محله

مسجد در واقع جایگاه اصلی عبادت مسلمان است که به عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای جامعه اسلامی با کارکردهای چند منظوره شناخته می‌شود. به طوریکه در ابتدای تاریخ اسلام، مساجد دارای نقش بنیادی و اصلی بوده‌ و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی نیز یکی از پایگاه‌های اصلی در نقش‌آفرینی آرمان‌های انقلاب، به شمار می‌روند. امروزه نیز مسجد محله می‌تواند محلی برای تصمیم‌گیری و اقدامات در جهت پیشرفت محله باشد. به شکلی که ساکنین محله در این مکان گرد هم آمده و با مشورت با یکدیگر، به یک نظر و تصمیم واحد برسند.

2. انواع مختلف طرح های اصلاحات و اقدامات عمرانی برای بهبود سطح کیفی محله

انواع مختلف این طرح‌ها شامل موارد زیر می‌شود؛

· طرح اجرا و اصلاح آب و فاضلاب با مشارکت ساکنین محله

یکی از مشکلاتی که در هر محله و ساختمانی ممکن است به وجود آید، بوی بد فاضلاب است. این بو در زمان بارندگی ممکن است شدت یافته و موجب آزار و اذیت دیگران شود. همچنین فاضلاب و لوله‌کشی نامناسب می‌تواند موجب حضور حشرات و جوندگان مانند سوسک و موش گردد. برای رفع این موضوع باید لوله‌کشی‌های فاضلاب مورد بررسی قرار گرفته و طرح اصلاح آب و فاضلاب با مشارکت ساکنین محله، برای آرامش بیشتر آن‌ها اجرایی شود.

· کف سازی (آسفالت – سنگ – جدول – موانع سرعت … ) با مشارکت ساکنین محله

یکی از اقداماتی که موجب بهبود سطح کیفی محله و همچنین زیباسازی آن می‌شود، کف سازی صحیح و مناسب است. در اغلب محله‌های قدیمی، آسفالت‌ها دیگر مانند قبل نبوده و بسیاری از قسمت‌ها، پستی و بلندی‌های زیادی دارد. به طوریکه رانندگی بر روی آن‌ها عذاب‌آور خواهد بود. همچنین ممکن است جدول‌ها و سنگ‌ها در بخش‌هایی از خیابان‌ها و کوچه‌های محله شکسته شده و از بین رفته باشند.

در این صورت باید در اولین فرصت و با مشارکت ساکنین وضعیت جدول‌ها و آسفالت بهبود یافته و موانع سرعت نیز، به صورت بهینه و نه افراطی در خیابان‌های محله استفاده شوند. علاوه بر این‌ها، ساختمان‌های متروکه، پل‌ها و یا محوطه‌های راه‌آهن خارج از سرویس، می‌تواند بر روی زیباسازی محله و امنیت ساکنین تأثیرگذار باشد. بهتر است اقداماتی نیز در جهت بهبود مسائل مربوط به این اماکن نیز صورت گیرد.

· درخت کاری با مشارکت ساکنین محله

گیاهان سبز از همان ابتدای حضور انسان‌ها بر روی زمین، به معنای بقا بوده‌اند. انسان‌ها با استفاده از میوه درختان و شکار کردن به زندگی خود در روی زمین ادامه می‌دادند. در حال حاضر نیز جایگاه گیاهان ثابت بوده و حس و حال خوبی به افراد می‌دهند. با درخت کاری در یکی از تقاطع‌های محله و کاشت گل، محله شاداب‌تر و پاک‌تر به نظر می‌رسد. همچنین ساکنین می‌توانند درخت کاری را در محوطه اطراف خانه خود نیز انجام داده و یک فضای سبز زیبا برای خود داشته باشند. با مشارکت همسایگان و دیگر ساکنین محله، این اقدام می‌تواند به صورت دسته جمعی و گروهی نیز انجام شود.

· زیبا سازی (رنگ کاری یک دست – تابلو های یک دست – نمای یک دست) با مشارکت ساکنین محله

هنر یکی از اجزای جدا نشدنی تاریخ بشر و تمدن است. این هنر چه به دست یک هنرمند حرفه‌ای انجام شده باشد و چه به دست یک آماتور محلی، ارزشمند بوده و می‌تواند به زیباسازی محله کمک کند. به طور مثال با رنگ‌آمیزی تقاطع خیابان‌های محله، می‌توان ظاهر آن را تغییر داده و تقاطع را به محل جذابی تبدیل نمود. با کمی رنگ، طراحی مناسب و مشارکت ساکنین محله، می‌توان محیط‌های زیبایی در کل محله به وجود آورد. یکی دیگر از ایده‌هایی که موجب زیباسازی محله می‌شود، ساخت و نصب تابلوهای شعر است.

تنها با یک تخته کاغذی، شیشه‌ای و یا پلاستیک شفاف و قرار دادن آن بر روی یک پایه می‌توان یک تابلوی شعر ساخت. با چاپ شعر بر روی آن و یا یک مطلب آموزنده دیگر، همسایگان و ساکنین آن را مشاهده کرده و از آن لذت می‌برند. همچنین می‌توان تابلو را خالی گذاشته و دیگر ساکنین برای نوشتن اشعار و مطالب مورد علاقه خود، ترغیب نمود.

علائم و نماهای خیابانی موجب شناسایی محله، کسب‌ وکارها و تبلیغ ساختمان می‌شود. همچنین موجب ایجاد نظم ترافیکی و پارک کردن در محله شده و ساکنین محله از قوانین و مقررات آگاه می‌شوند. این علائم و نشانه‌های راهنما بهتر است به صورت یک دست و یک رنگ باشند تا علاوه بر آگاهی، به زیباسازی محله نیز کمک کنند.

· زیرساخت های ارتباطی پرسرعت (فیبر نوری – …) با مشارکت ساکنین محله

زیرساخت‌های ارتباطی پرسرعت یکی دیگر از عواملی است که موجب بهبود سطح کیفی محله شده و پیشرفت زیادی را به همراه دارد. در حال حاضر اینترنت و تکنولوژی جایگاه ویژه‌ای در زندگی افراد دارند. بنابراین محله‌ای که در آن آنتن‌دهی ضعیف باشد و ارتباط‌های پرسرعت نداشته باشد، به سرعت ساکنین خود را از دست می‌دهد. همچنین خرید و استفاده از پانل‌های خورشیدی یکی دیگر از اقدامات به روز در جهت پیشرفت محله محسوب شده و ساکنین می‌توانند از مزایای این نوع پانل‌های بهره‌مند شوند.

· ایجاد امنیت در محله با مشارکت ساکنین محله

پاسگاه‌های محلی در ایجاد حس امنیت در محله بسیار موثر عمل می‌کنند. همچنین با مشارکت ساکنین محله با یکدیگر می‌توان پاسبان و نگهبانی را برای حفظ امنیت بیشتر در محله قرار داد. دوربین‌های مداربسته در اماکن حساس نیز در این امر کمک‌کننده خواهد بود.

{ در ادامه بخوانید: نحوه محاسبه ارزش ملک و کاربرد لابی در ساختمان و قوانین پارکینگ آپارتمان}

با مشارکت چه کسانی طرح‌های بهبود سطح کیفی محله اجرا می‌شود؟

همه افراد محله با مشارکت یکدیگر می‌توانند اقدام به انجام طرح‌های مختلف و اقدامات متنوع در جهت زیباسازی و پیشرفت محله نمایند. تمامی گروه‌ها با سابقه‌های مختلف باید در این امر کمک کنند. این افراد و گروه‌ها شامل موارد زیر می‌شوند؛

• تمامی مالکین، صاحب خانه‌ها، مستاجرین، مدیران و صاحبان کسب و کار در محله
• مسئولین محلی اعم از نمایندگان شورای شهر محله، شورایاری، اعضای هیئت بهداشت محله و غیره
• جوانان و نوجوانان فعال و پرنشاط
• سازمان‌های محلی و گروه هایی نظیر انجمن‌ها و شورای محله، پاسبان، انجمن مخصوص هر بلوک، گروه‌های جوانان
• سازمان‌ها و موسساتی که در جهت بهبود محله کمک می‌کنند مانند بیمارستان محلی، کتابخانه عمومی، سازمان‌های بهداشتی و خدمات انسانی و سایر موسسات فرهنگی هنری
• خدمات همگانی نظیر پلیس، آتش‌نشانی، محیط زیست و بازیافت، برنامه‌ریزی و غیره
• مسجد محله و گروه های دینی و اعتقادی برای مشارکت ساکنین محله
• مدارس و موسسات آموزشی حاضر در محله