همان‌طور که قسمت‌های مختلف هر خانه‌ای، مانند آشپزخانه و اتاق‌ها، نیاز به نظافت و پاک‌سازی آلودگی‌ها دارد، قسمت‌های خارج از آپارتمان نیز مانند راه‌پله‌ها، حیاط و آسانسور نیز نیاز به نظافت و تمیزکاری دارند. حتماً تابه‌حال درباره نظافت قسمت مشاعات ساختمان شنیده‌اید و شاید شک و شبهه‌هایی نیز در رابطه با قوانین نظافت مشاعات ساختمان، پرداخت هزینه نظافت مشاعات دوره‌های نظافت و سؤالات دیگر نیز داشته باشید.

قوانین نظافت مشاعات
قوانین نظافت مشاعات

فهرست

چه قسمت‌هایی از ساختمان جزو مشاعات هستند؟

قبل از صحبت درباره قوانین و هزینه نظافت مشاعات، اول باید متوجه شوید که مشاعات ساختمان چه قسمت‌هایی از ساختمان است. طبق قانون هر فرد ساکن در ساختمان، دارای دو مالکیت خصوصی یا اختصاصی و مالکیت عمومی می باشد. در واقع مالکیت خصوصی همان مالکیت رسمی فرد، بر هر واحد مسکونی در ساختمان است، که تمامی جزئیات و مشخصات آن در سند رسمی قید شده است. استفاده از قسمت‌های اختصاصی هر ساختمان، منحصر به مالک یا مستأجر آن واحد بوده و هیچ‌کدام از واحدهای دیگر هیچ حقی برای استفاده از این قسمت‌ها را ندارند. قسمت‌های خصوصی ساختمان برای هر واحد که در سند درج می‌شوند، شامل فضای داخل واحد، انباری، پارکینگ، اتاق‌خواب‌ها، آشپزخانه، سرویس‌ها و بالکن و .. است.

مالکیت عمومی بر مشاعات ساختمان

مشاعات ساختمان قسمت‌هایی هستند که، تمام ساکنین ساختمان به‌طور مشترک از آن‌ها استفاده کرده و در سند مالکیت هیچ واحدی، اسمی از آن‌ها برده نشده است. به‌طور معمول مشاعات در ساختمان‌ها شامل قسمت‌هایی مانند حیاط، لابی، زمین ساختمان، پشت‌بام، باغچه، درب ورودی، راهروها، راه‌پله‌ها، انشعابات و تأسیسات مشترک، شوفاژخانه، پنجره‌های راهروها و راه‌پله‌ها، آسانسور، پارکینگ‌های اضافی و ورودی پارکینگ می‌شود.

مشاعات ساختمان
مشاعات ساختمان

نظافت مشاعات ساختمان بر عهده کیست؟

با توجه به اینکه تمامی ساکنان ساختمان، از قسمت‌های مشاعات آن استفاده می‌کنند، بنابراین همه اهالی و ساکنین، مسئول نظافت مشاعات و در صورت لزوم انجام تعمیرات لازم برای این قسمت هستند. اما در اینجا مسئله‌ای ممکن است پیش بیاید؛ یعنی بعضی از ساکنین ممکن است فکر کنند که باید جارو و طی به دست، مسئولیت نظافت مشاعات ساختمان را بر عهده بگیرند. امروزه در هر ساختمان با توجه به رأی و نظر اکثریت اهالی، فردی از ساکنین به‌عنوان مدیر ساختمان انتخاب‌شده و مسئولیت امور جاری مربوط به ساختمان، مانند انجام تعمیرات، سرویس و نگهداری از آسانسور و نظافت را بر عهده می‌گیرد.

مدیر ساختمان نیز با توجه به اصول رایج در سایر ساختمان‌ها و نظر اهالی، قوانینی برای نظافت مشاعات تعیین کرده و در قبال دریافت هزینه از واحدها، یا خود نظافت مشاعات را برعهده‌گرفته یا این کار را به شرکت‌های خدماتی و نظافتی معتبر می‌سپارد.

نظافت مشاعات ساختمان
نظافت مشاعات ساختمان

هزینه نظافت مشاعات ساختمان با مالک است یا مستأجر؟

تا زمانی که خود مالک واحد آپارتمان، در ساختمان ساکن است، واضح است که پرداخت هزینه‌های عمومی ساختمان مانند هزینه نظافت مشاعات نیز بر عهده وی است. در بازه زمانی که واحد مسکونی خالی نیز باشد، باز هم پرداخت هزینه نظافت با مالک بوده و مالک موظف است تا قبل از ورود مستأجر، هم نظافت داخلی واحد آپارتمان و هم نظافت خارجی یا همان مشاعات را انجام داده یا هزینه آن را پرداخت کند. بعد از سکونت مستأجر تا زمانی که در قرارداد وی درج‌شده و مستأجر در واحد حضور دارد، پرداخت هزینه نظافت مشاعات بر عهده وی است؛ زیرا مستأجر از مشاعات استفاده کرده و این هزینه نیز به مدیر ساختمان پرداخت می‌شود.

هزینه نظافت مشاعات
هزینه نظافت مشاعات

هر چند وقت یک‌بار ساختمان نیاز به نظافت دارد؟

تعیین اینکه یک ساختمان هرچند وقت یک‌بار به نظافت مشاعات بستگی دارد، کاملاً نسبی بوده و نمی‌توان برای هر ساختمان یک نسخه واحد پیچید. عوامل زیادی مانند تعداد واحدهای ساختمان، تعداد بچه‌های کوچک، تعداد کل افراد ساکن در ساختمان، میزان رفت‌وآمد و استفاده از مشاعات و … هستند که بر تعداد و دوره‌های نظافت ساختمان تأثیر می‌گذارند. هر چه تعداد رفت‌وآمدها به ساختمان و استفاده از مشاعات ساختمان بیشتر باشد یا ساختمان دارای فضای سبز و باغچه باشد، نیازمند رسیدگی بیشتر و سریع تری است. در بیشتر ساختمان‌ها، نظافت مشاعات ساختمان به‌صورت هفتگی انجام‌شده و این مدت می‌تواند به‌ صورت هر ده روز یک‌بار و دو هفته یک‌بار نیز تغییر کند البته به شرطی که اکثر ساکنان موافقت کرده و مشاعات نیز بیش‌ از اندازه کثیف و غیرقابل‌ تحمل نشوند.

نظافت راه‌پله

در ساختمان‌های دارای آسانسور، از راه‌پله زیاد استفاده‌ نشده و می‌توان گفت که کمترین تردد ساکنان از راه‌پله بوده و اغلب اوقات راه‌پله‌ها به نظافت زیادی نیاز ندارند. در ساختمان‌هایی که فاقد آسانسور بوده یا آسانسور آن‌ها خراب است، راه‌پله‌ها مرکز اصلی تردد ساکنان بوده و سریع‌تر نیز نیاز به نظافت خواهند داشت. شیرابه‌های زباله، گل‌ولای چسبیده به کفش‌ها، آشغال خوراکی‌ها و … جزو آلودگی‌هایی هستند که در راه‌پله می‌توانند دیده شوند. طبق قوانین نظافت مشاعات، هر فردی وظیفه دارد که آشغال میوه و خوراکی خود را در سطل زباله راه‌پله بی اندازد یا آن را نگه‌داشته و در سطل زباله بیرون یا داخل خانه بی اندازد. اما بعضی از افراد باوجود قانون و تذکرات نسبت به این موارد بی‌اعتنا هستند.

شرکت نظافتی که برای نظافت راه‌پله مراجعه می‌کند، باید با توجه به جنس مصالح به‌کار رفته در راه‌پله، از مواد پاک‌کننده‌ای استفاده کند که در عین خاصیت پاک‌کنندگی و لکه بری قوی، به سنگ‌ها و مصالح راه‌پله آسیبی وارد نشود.

نظافت راه‌پله
نظافت راه‌پله

نظافت پارکینگ

پارکینگ ساختمان‌ها، بجز قسمت‌های ورودی پارکینگ و پارکینگ‌های اضافی، جزو قسمت اختصاصی برای هر ساختمان هستند. می‌توان گفت که در تمامی ساختمان‌ها نظافت قسمت اختصاصی و عمومی پارکینگ نیز با قسمت نظافت مشاعات ساختمان انجام‌شده و تمامی واحدها چه دارای پارکینگ باشند و چه پارکینگ نداشته باشند، باید هزینه نظافت این قسمت از ساختمان را به‌طور کامل پرداخت کنند.

نظافت پارکینگ ساختمان، شامل پاک کردن کف پارکینگ از رد لاستیک، لکه‌های روغن‌ریزی خودروها و تمیز کردن دیواره‌ها شده و شرکت نظافتی موظف است در قبال هزینه‌ای که دریافت می‌کند از مناسب‌ترین مواد شوینده، متناسب با جنس مصالح پارکینگ استفاده نماید.

نظافت پارکینگ
نظافت پارکینگ

نظافت مشاعات ساختمان؛ نظافت حیاط

حیاط ساختمان با توجه به اینکه فضایی باز بوده و وزش باد می‌تواند باعث جابجایی گردوخاک و زباله‌های دیگر شود و آن‌ها را از محلی دیگر به حیاط ساختمان شما بیاورد، همیشه در معرض کثیفی‌ها بوده و به نظافت دوره‌ای و مرتب نیاز دارد. در پاییز و زمستان نیز، برف و باران در کنار وزش باد می‌توانند، باعث تجمع بیشتر زباله‌ها در حیاط ساختمان و نیاز به برف‌روبی در کنار نظافت شود. از طرف دیگر، کودکان نیز برای بازی به حیاط آمده و ممکن است زباله در حیاط بریزند. نظافت حیاط نیز شامل جارو کردن محوطه حیاط و شستشوی آن با آب شده و برای از بین بردن لکه‌ها و رد به‌جامانده از تایر لاستیک از شوینده‌های مخصوص توسط نظافتچی استفاده می‌شود.

نظافت فضای سبز و باغچه

فضای سبز و باغچه، علاوه بر زیبایی و حس طراوتی که به ساختمان می‌بخشد، نیاز به مراقبت و نظافت نیز دارد. طبق قوانین نظافت مشاعات ساختمان، باغچه و فضای سبز نیز جزو مشاعات محسوب می‌شود. کلیه کارهای مربوط به آن مانند آبیاری، هرس درختان، کندن گیاهان و علف‌های هرز، کود دادن، سم‌پاشی و جمع‌آوری زباله‌های موجود در لابه‌لای گیاهان نیز جزو نظافت فضای سبز و باغچه است. تمامی این کارها بر عهده نیروهای خدماتی و نظافتی است که به ساختمان برای تمیز کردن سایر قسمت‌های مشاع می‌آیند؛ اگر آن‌ها تجربه و اطلاعات کافی نداشته باشند، مدیر ساختمان باید از افراد ماهر و متخصص دیگری بخواهد تا برای رسیدگی و نظافت باغچه ساختمان بیایند.

نظافت فضای سبز
نظافت فضای سبز

نظافت آسانسور

آسانسور امروزه وسیله ای است که ما انسان‌ها را از دردسر بالا و پایین رفتن با پله و خستگی و زانودرد رها کرده است. آسانسور علاوه بر مراقبت و سرویس دوره‌ای، به نظافت نیز نیاز دارد. پاک کردن لکه‌های شیشه آسانسور، تمیز کردن دیواره‌های اتاقک آسانسور، پنل و دکمه‌ها، سقف، درب داخلی کابین، درب خروجی و دستگیره‌ها، کف و پنل های موجود در هر طبقه، جزو امور نظافتی آسانسور است که توسط نیروهای خدماتی باید رعایت شود. نکته مهم، استفاده از پاک‌کننده‌های مناسب، برای سطوحی مانند پنل و دکمه‌ها است تا از آسیب و اتصال برق جلوگیری شود.

نظافت داخل واحدها

واحدهای مسکونی داخل هر ساختمان جزو حریم خصوصی افراد بود‌ه و تحت مالکیت خصوصی افراد است. همان‌طور که در ابتدا گفتیم، تمامی قسمت‌هایی از ساختمان که در سند مالکیت ذکر می‌شوند، تحت مالکیت شخصی افراد هستند. واحد مسکونی چه در اختیار مستاجر و چه در اختیار خود صاحب‌خانه باشد، طبق قوانین نظافت مشاعات ساختمان جزو قسمت‌های خصوصی ساختمان بوده و نظافت آن وظیفه نیروهای خدماتی نیست. اگر شما بخواهید که نیروهای خدماتی مسئولیت نظافت خانه‌تان را نیز بر عهده بگیرند، باید هزینه‌ای جدا از هزینه نظافت مشاعات که به مدیر ساختمان پرداخت می‌شود، پرداخت کنید.

از سوی دیگر شما در هنگام نظافت داخل واحد خود باید دقت کنید که زباله‌های داخل واحد را بیرون از واحد و داخل مشاعات مانند حیاط یا راه‌پله نریزید و زباله‌هایی که کنار درب ورودی واحد قرار می‌دهید را سریع‌تر به سطل زباله در خارج از ساختمان منتقل کنید.

نظافت داخل واحدها
نظافت داخل واحدها

نظافت در هنگام کارهای عمرانی و ساخت‌وساز

کارهای عمرانی و ساخت‌وساز در صورتی که برای انجام تعمیرات و بازسازی در یکی از واحدهای مجتمع انجام گردد، خود آن واحد مسئول پاکسازی و نظافت محسوب می شود. مالک یا مستاجر آن واحد، در صورت ایجاد هرگونه کثیف کاری، خود آن را تمیز کرده و یا با پرداخت هزینه اضافی از نیروی خدماتی بخواهند تا نظافت آن قسمت از مشاعات را انجام دهد. اگر بازسازی و تعمیر مربوط به مشاعات ساختمان باشد، مدیر ساختمان باید پس از اتمام کار، از نیروهای خدماتی بخواهد تا برای نظافت ساختمان اقدام کنند.

در ساختمان‌های نیمه‌ساز و کارهای عمرانی نیز، مسئول پروژه یا همان پیمانکار، وظیفه نظافت را بر عهده داشته و باید تمام کثیف کاری ها و زباله‌هایی که تولید می‌شوند را از محوطه کار خود و در صورت پراکنده شدن در خیابان‌ها، کوچه و ساختمان‌های اطراف، جمع‌آوری و به محلی مخصوص دیگر انتقال دهد.

نظافت در هنگام کارهای عمرانی
نظافت در هنگام کارهای عمرانی

حمل زباله توسط ساکنین چگونه انجام می‌شود؟

بهترین شیوه برای حمل زباله برای حفظ نظافت مشاعات ساختمان، از درب واحد تا سطل زباله خارج از ساختمان یا شوتینگ زباله، قرار دادن زباله‌ها در کیسه‌های زباله محکم و قرار دادن در سطل زباله خانگی و گره زدن درب آن‌ها است. در این صورت دیگر شیرابه از زباله در داخل راه‌پله و آسانسور، یا حتی حیاط باقی نمانده و شما می‌توانید بدون کثیفی و لک، زباله‌ها را به خارج از واحد و ساختمان منتقل کنید.

شیوه گفته‌شده اخلاقی‌ترین و صحیح‌ترین شیوه برای حمل زباله توسط ساکنین است که بیشتر مواقع در اساسنامه یا قوانین ساختمان که در ساختمان‌ها برای مطالعه ساکنین قرار داده می‌شود نیز می‌توان این نکته را دید. برخی از ساکنین ساختمان‌ها به این شیوه‌ها توجهی نکرده و درب کیسه‌زباله را گره نزده یا بدون سطل آن‌ها را حمل کرده و از کیسه‌های نازک استفاده می‌کنند. حمل زباله نادرست می‌تواند باعث به راه افتادن شیرابه یا ریختن زباله‌ها در راه‌پله و آسانسور شده که علاوه بر کثیف کردن مشاعات، باعث پخش بوی بد در محوطه ساختمان نیز می‌شود.

حمل زباله توسط ساکنین
حمل زباله توسط ساکنین

برخورد با ساکنینی که نظافت ساختمان را رعایت نمی‌کنند

متأسفانه علیرغم وجود اساسنامه و قوانین ساختمان و تذکرهای مدیریت ساختمان، در برخی موارد ساکنینی هستند که در نظافت مشاعات ساختمان و تمیز نگه‌داشتن آن همکاری نکرده و به‌طور مداوم باعث ایجاد دردسر برای دیگر ساکنین به شیوه‌های مختلف می‌شوند. قرار ندادن زباله‌ها در کیسه محکم و در بسته، برطرف نکردن نقص فنی خودرو و روغن‌ریزی‌های مکرر آن، ریختن زباله در راه‌پله و آسانسور، قرار دادن وسایل شخصی در بخش مشاعات و پرداخت نکردن هزینه نظافت ساختمان یا تأخیرهای زیاد در پرداخت، جزو مواردی هستند که باعث برهم خوردن نظم ساختمان و نارضایتی دیگر ساکنین می‌شود.

برای برخورد با ساکنانی که این موارد را انجام می‌‌دهند، ابتدا می‌توانید از تذکرهای زبانی توسط مدیر ساختمان به‌ صورت شخصی یا مطرح کردن موضوع در جلسه ساختمان استفاده کرد. در صورتی‌که باز هم این بی‌توجهی‌ها و رعایت نکردن‌ها دیده شود می‌توان به صاحب‌خانه اطلاع داد (با فرض اینکه مستأجر در واحد ساکن است)، در غیر این صورت می‌توان با جمع‌آوری استشهادنامه، اقدام به طرح مشکل در مراجع قضایی مانند شورای حل اختلاف کرد.

{ در ادامه بخوانید: هيئت مدیره ساختمان، وظایف و حقوق و سرمایه گذاری در بازار املاک و مستغلات}

جمع بندی نظافت مشاعات ساختمان

علاوه بر مصالح به‌کار رفته و ظاهر و نمای ساختمان، نظافت و تمیزی ساختمان به‌ویژه قسمت مشاعات نیز، نقش زیادی در بهتر دیده شدن ساختمان دارد. البته نکته مهمی که باید دقت کنید این است که تهیه کلیه وسایل نظافت مانند دستمال، طی، جارو و شوینده‌ها بر عهده ساکنین ساختمان بوده و نیروهای خدماتی بهترین مواد را برای خرید پیشنهاد می‌دهند. قوانین نظافت مشاعات ساختمان نیز به همین دلیل وجود داشته و شما بر اساس شرایط موجود در ساختمان خود می‌توانید در جزئیات آن مانند دوره‌های نظافت تغییر ایجاد کنید.